دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان

جلسه نهم: «اهدنا الصراط المستقيم»

حجه الاسام صديقي در بيان اين آيه گفت: ابتداء صراط مستقيم ايمان به خدا و قرار گرفتن در مسير تقواست و كسي كه به خدا ايمان مي‌آورد در حقيقت اولين گام را در مسير تقوا برداشته است كه او لياقت هدايت هم پيدا مي‌كند. به بيان ديگر قرآن براي هدايت او بر قلب رسول خدا(ص) نازل شده است. چنانچه مي‌فرمايد: « ذلك الكتاب لا ريب فيه هدي للمتقين». اما صراط مستقيم انتها ندارد؛ زيرا صراط مستيقم يك سير صعودي براي انسان است كه انتهاي آن مشخص نيست و هر چه انسان در اين مسير قدم برمي‌دارد زمينه‌ي رشد و معرفت و قرب الي‌الله نيز وجود دارد. از آنجا كه انسان در هر لحظه نيازمند افاضه فيض خداوند در تمام امور است به گونه‌اي كه اگر يك لحظه اين ارتباط قطع شود محكوم به فناست. پس در بحث هدايت هم هر لحظه نيازمند افاضه فيض خداوند است. بر اساس اين اصل در نماز، حفظ اين ارتباط از خداوند بعنوان يك خواسته از طرف نمازگزار مطرح مي شود. در حقيت نمازگزار به خدا عرض مي‌كند: « اي مالك يوم الدين اياك نعبد و اياك نستعين» تو را عبادت مي‌كنيم و از تو استعانت مي جوييم كه ما را به صراط مستقم هدايت كني.

مدير فرهنگي دانشگاه در معناي صراط مستقيم گفت: صراط مستقيم راه انبياست، راه معرفه الله و معرفه الامام است كه در قرآن براي آن معاني متعددي بيان شده است. در سوره انعام به عنوان يك عقيده محكم و استوار از آن تعبير شده است. «قُلْ إِنَّني‏ هَداني‏ رَبِّي إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقيمٍ ديناً قِيَماً مِلَّةَ إِبْراهيمَ حَنيفاً وَ ما كانَ مِنَ الْمُشْرِكين‏»( الأنعام : 161 ). در اين آيه صراط مستقيم به معناي دين قيم واستوار تفسير شده است. در سوره يس از صراط مستقيم بعنوان جبنه ي عملي از آن ياد شده است.« وَ أَنِ اعْبُدُوني‏ هذا صِراطٌ مُسْتَقيم‏ أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يا بَني‏ آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّيْطانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبين»( يس : 61 ).

عضو شوراي فرهنگي دانشگاه گفت: پيام صراط مستقيم، آرامش روحي براي انسان است. صراط مستقيم انسان را در برابر خدعه‌هاي شيطاني بيمه مي‌كند و از مسير انحراف باز مي دارد. خداوند در سوره حجر در اين مورد مي فرمايد:« قالَ رَبِّ بِماأَغْوَيْتَني‏ لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعين‏ إِلاَّ عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصين‏ قالَ هذا صِراطٌ عَلَيَّ مُسْتَقيم‏ إِنَّ عِبادي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ إِلاَّ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْغاوين»( الحجر : 39 -‏42 ). از صراط مستقيم به عنوان مأمن و تكيه‌گاه انسان مومن ياد شده است. نكته اي كه در طلب هدايت به صراط مستقيم نهفته است، اين است كه شرط رسيدن به اين مقام تمسك به خداوند است تا لطف او در هدايت شامل انسان بشود. در سوره آل‏عمران آيه  101 مي‌خوانيم:« وَ كَيْفَ تَكْفُرُونَ وَ أَنْتُمْ تُتْلى‏ عَلَيْكُمْ آياتُ اللَّهِ وَ فيكُمْ رَسُولُهُ وَ مَنْ يَعْتَصِمْ بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِيَ إِلى‏ صِراطٍ مُسْتَقيم‏». بعد از آنكه خداوند با لحني تعجب‌انگيز كفار را سرزنش مي كند كه با وجود آيات روشن خداوند و رسول گرامي اسلام(ص) چگونه مردم به گمراهي مي‌روند، مي فرمايد:  هر كس به خداوند متمسك شد به صراط مستقيم هدايت شد. بنابراين اگر كسي در صراط مستقيم قرار گيرد به قرب الهي و بهشت خداوند رسيد و هر كس از صراط مستقيم منحرف شد به صراط جحيم و جهنم وارد شد. خداوند در سوره صافات آيه‌‌ي 23 به اين تقابل بين صراط مستقيم و صراط جحيم اشاره شده است و مي فرمايد: «مِنْ دُونِ اللَّهِ فَاهْدُوهُمْ إِلى‏ صِراطِ الْجَحيم‏».